Optymalna forma prawna firmy rodzinnej

Andrzej Bocheński

Najpopularniejszą formą prowadzenia biznesu w Polsce jest jednoosobowa działalność gospodarcza. Ale nie jest to bezpieczna forma prawna z wielu punktów widzenia. Rozwiązanie problemu sukcesji w drodze powołania zarządcy sukcesyjnego jest jedynie rozwiązaniem awaryjnym (maksymalnie na 2 lata) na wypadek śmierci przedsiębiorcy, które nie zabezpiecza w pełni biznesu. Nadto nie jest możliwe dziedziczenie przedsiębiorstwa w tej formie prawnej, a jego zbycie jest praktycznie nie możliwe, ponieważ w obu przypadkach kontynuacja działania wymaga de facto powołania nowego podmiotu. Ale najpoważniejsze wady prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej dotyczą odpowiedzialności majtkiem prywatnym za zobowiązania firmy. Chybione inwestycje, błędy pracowników, utrata płynności to sytuacje, w których majątek prywatny (rodzinny) staje się zagrożony.

Część powyższych problemów da się wyeliminować przekształcając jednoosobową działalność gospodarczą w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, szczególnie jeśli chodzi o problematykę zmiany pokoleniowej. Ta forma ma jednak również swoje wady. Jedną z nich jest odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki w sytuacji, gdy pokrycie roszczeń wierzycieli z majątku spółki okaże się niemożliwe. W takiej sytuacji odpowiedzialność za zobowiązania sp. z o.o. solidarnie mogą ponieść członkowie zarządu, niezależnie od pełnionej funkcji i rzeczywiście wykonywanych obowiązków. Dodatkowo, dochody z tej formy działalności są podwójnie opodatkowane. Firma odprowadza podatek dochodowy od osób prawnych (CIT), a po podziale zysku wypłacone udziałowcom dywidendy są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Wobec powyższego nasuwa się pytanie: Jaka forma prawna jest optymalna zarówno pod względem sukcesyjnym, podatkowym jak i pod względem odpowiedzialności za zobowiązania?

Optymalnym rozwiązaniem wydaje się prowadzenie firmy rodzinnej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej. W tej formie prawnej właściciel przedsiębiorstwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki majątkiem prywatnym. Odpowiedzialność ta jest ograniczona do majątku spółek. Zarówno sukcesja, dziedziczenie biznesu w tej formie jak i jego zbycie jest możliwe i stosunkowo proste. Również z punktu widzenia opodatkowania jest to forma optymalna, ponieważ jako spółka osobowa podlega jedynie podatkowi od osób fizycznych (PIT). Dodatkowo jest to forma prawna pozwalająca na dużą elastyczność w kształtowaniu relacji własnościowych i zarządczych. 

Jeśli odczuwacie Państwo potrzebę wsparcia w tych wyzwaniach, zapraszam do udziału w projekcie doradczym „Przez sukcesję z przewodnikiem”.